Kiepski stan zdrowia pracowników to miliardowe straty dla firm. Elastyczne formy pracy mogą stanowić część rozwiązania. Emily Reynolds analizuje sytuację w Wielkiej Brytanii
Choroby psychiczne stanowią poważny problem na rynku pracy. Według fundacji Mental Health Foundation(1) doświadczył ich prawie co siódmy pracownik. 12,7% wszystkich dni chorobowych w Wielkiej Brytanii zostało wziętych z powodu problemów psychicznych. Szacuje się, że lepsza opieka medyczna w tym zakresie mogłaby zaoszczędzić brytyjskim firmom osiem miliardów funtów rocznie.
Co ciekawe, pojawia się coraz więcej dowodów wskazujących na to, że elastyczne formy pracy mogłyby złagodzić problem. Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie w Durham w 2010 r. wykazało, że elastyczna organizacja pracy, która „daje pracownikowi większą kontrolę i większy wybór”, wpływa pozytywnie na mnóstwo aspektów zdrowotnych — jakość snu, zmęczenie i czujność, ciśnienie krwi i zdrowie psychiczne, a także na kwestie „drugorzędne”, w tym poczucie wspólnoty i wsparcie społeczne w miejscu pracy.
Inne badanie, przeprowadzone przez Uniwersytet w Kingston na zlecenie Chartered Institute of Personnel and Development (CIPD)(3), pokazało, że pracownicy zatrudnieni w ramach elastycznych umów częściej byli bardziej emocjonalnie zaangażowani, bardziej zadowoleni ze swojej pracy. Częściej wypowiadali się też pozytywnie o swojej firmie i rzadziej rezygnowali z pracy.
Brytyjski rząd opublikował nawet raport(4) zachęcający pracodawców do oferowania elastycznych warunków pracy z tego konkretnego powodu, co ówczesny Minister Zdrowia określił jako „niezbędne dla zdrowia”. Mając świadomość związku między elastycznymi formami pracy a zdrowiem psychicznym, wiele brytyjskich firm zadaje sobie pytanie, jak wprowadzić zasady elastycznej organizacji pracy.
Koniec ze sztywnymi godzinami pracy
Tradycyjnie praca w biurze odbywała się według sztywnego harmonogramu — zwykle od 9:00 do 17:00 lub od 8:00 do 18:00. Jednak teraz wiele firm pozwala pracownikom pracować w innych godzinach. Czasem standardowy tydzień roboczy ma mniej dni, ale za to są one dłuższe. Można też później zacząć lub skończyć pracę.
Brytyjska organizacja charytatywna Mind zajmująca się zdrowiem psychicznym podkreśla również, że elastyczne godziny pracy, które dają pracownikom większą kontrolę na tym, kiedy dokładnie pracują, może zapewnić „lepszą równowagę między pracą a życiem osobistym, szansę uniknięcia korków i zmniejszenia kosztów dojazdu” — a te aspekty są ważne dla osób zmagających się z chorobą psychiczną.
Możliwość późniejszego rozpoczęcia pracy może być błogosławieństwem dla tych, którzy mają problemy z wczesnym wstawaniem, spowodowane na przykład przyjmowaniem leków nasennych.
Ogólnie, elastyczne godziny pracy mogą też „pomóc ludziom skuteczniej zachować równowagę między spełnianiem wymagań związanych z pracą i życiem osobistym” — wyjaśnia prof. Kinman. „Istnieją dowody na to, że ludzie, którzy pracują elastycznie mają lepsze samopoczucie i są bardziej zadowoleni z pracy”.
Krótsze godziny pracy
Zmniejszenie liczby godzin pracy może również zapobiec wypaleniu zawodowemu, które — jak sugerują wyniki niektórych badań(5) — może dotykać nawet ponad pół miliona osób w samej tylko Wielkiej Brytanii. Jedno z badań z 2015 r.(6) pokazało, że mniejsza liczba godzin pracy miała pozytywny wpływ na sen, pamięć, odczuwanie negatywnych emocji, senność, zmęczenie i wyczerpanie. Inne badania(7) sugerują, że pracodawcy powinni skrócić godziny pracy osobom, które mają problemy ze zdrowiem psychicznym, aby „zmniejszyć problem zdrowia psychicznego ludzi pracujących”.
Elastyczna organizacja pracy, która daje pracownikom większą kontrolę, poprawia samopoczucie i przyczynia się do poprawy zdrowia psychicznego.
Telepraca
Zmiana godzin pracy to nie jedyny sposób na poprawienie stanu zdrowia psychicznego pracowników. Pomóc może również zmiana środowiska i możliwość pracy poza biurem. Badania(8) pokazały, że telepraca (praca zdalna) może korzystnie wpłynąć na zdrowie psychiczne, nie tylko poprawiając samopoczucie, ale także zwiększając zadowolenie z pracy(9). Jak wynika z innego badania, praca z domu, wspólnej powierzchni biurowej lub współdzielonego biura może również zmniejszyć poczucie wypalenia, stres i niepokój(10).
Gail Kinman, profesor psychologii pracy na Uniwersytecie w Bedfordshire, podkreśla, że stres związany z dojazdami może być znacznym obciążeniem dla pracowników — zwłaszcza tych, którzy zażywają leki lub próbują balansować między życiem rodzinnym a karierą.
Badania pokazują, że 33% osób dojeżdżających z daleka (ponad 60 minut drogi w jedną stronę) było bardziej podatnych na depresję. Są one o 40% bardziej skłonne martwić się o finanse i o 12% bardziej skłonne zgłaszać problemy związane ze stresem w pracy(11).
Organizacja Mind podkreśla również, że ludzie dojeżdżający do pracy mogą być niezwykle zestresowani i ponoszą znaczne koszty. Wyeliminowanie stresu mogłoby zapewnić tym, którzy mają problemy psychiczne, tak bardzo potrzebną ulgę.
Uniwersalne rozwiązanie
Jeśli chodzi o telepracę, menedżerowie mogą potrzebować odpowiedniego przeszkolenia. „Menedżerowie nie zawsze posiadają umiejętności wspierania [swoich pracowników]” — mówi Almuth McDowall, starszy wykładowca w zakresie psychologii organizacji w Birkbeck, University of London. Wskazuje na „kulturę nieefektywnej obecności”, która mierzy wydajność na podstawie czasu spędzonego za biurkiem, a nie jakości pracy. „To musi się zmienić — mówi. „Czasami poprawa stanu psychicznego jest niewielka, ponieważ należy wprowadzić elastyczność w odpowiedni sposób”.
Kinman jest podobnego zdania. „Niektórzy menedżerowie mają problemy z zarządzaniem personelem na odległość. Dlatego wierzą, że czas twarzą w twarz jest produktywny i że pracownicy będą się obijać, jeśli nie można zobaczyć, że pracują” — mówi. „Potrzebne są szkolenia, które pomogą im rozwinąć odpowiednie umiejętności”.
„Z kolei interwencje muszą być przeprowadzane systemowo i obejmować określenie czynników stresogennych i zarządzanie nimi u źródła” — mówi Kinman. „Musimy ograniczyć wymagania, a zwiększyć kontrolę i wsparcie. I wreszcie, pracownicy potrzebują pomocy w rozwijaniu odporności, która umożliwi im skutecznie radzić sobie z wymaganiami w pracy”.
Możliwość wyboru
Oczywiście w przypadku elastycznych form pracy — podobnie jak w kwestii zdrowia psychicznego — nie ma jednego, uniwersalnego rozwiązania. Dla niektórych ludzi, zwłaszcza tych, którzy mają trudności z tworzeniem własnych struktur, elastyczna forma pracy nie jest atrakcyjną perspektywą.
„To naprawdę ważne, by dać pracownikom wybór, czy chcą pracować elastycznie, czy nie, i według jakiego wzoru” — mówi profesor Kinman. „Nie wszyscy pracownicy chcą pracować w elastyczny sposób. Niektórzy wolą pracę w biurze pracodawcy, każdego dnia w tych samych godzinach. Kontrola i wybór wzorca pracy mają kluczowe znaczenie, jeśli chcemy, aby elastyczność przynosiła korzyści”.
Potwierdzają to badania. Wydaje się, że kluczem do poprawy zdrowia psychicznego jest raczej umożliwianie pracownikom podejmowania samodzielnych decyzji niż przedstawienie im jednej „elastycznej” opcji.
Emily Reynolds jest wielokrotnie nagradzaną dziennikarką niezależną i autorką książki „A Beginner’s Guide to Losing Your Mind”.
Źródła:
(1) https://www.mentalhealth.org.uk/statistics/mental-health-statistics-mental-health-work
(2) http://cochranelibrary-wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008009/full
(3) https://kar.kent.ac.uk/28280/
(4) https://www.gov.uk/government/news/employers-urged-to-offer-flexible-working-to-support-mental-health-needs–2
(5) http://www.hse.gov.uk/statistics/causdis/stress/
(6) http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0020872815580045
(7) http://oem.bmj.com/content/early/2015/06/22/oemed-2014-102791.short
(8) https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/ntwe.12097
(9) http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1039856215608284
(10) http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0003122415622391
(11) https://www.independent.co.uk/news/business/news/long-commutes-work-employee-depression-obesity-productivity-workers-research-travel-a7749206.html
(12) https://www.mind.org.uk/information-support/tips-for-everyday-living/workplace-mental-health/types-of-work/#flexible
